Wersja obowiązująca z dnia
uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Miasto Mrągowo na 2013 r.
Informacje dodatkowe:
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ( Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz.1591, ze zmianami: Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, Dz. U. z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441, Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz.1337, z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218, Dz. U. z 2008 r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458 i Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 420, Nr 157, poz. 1241, Dz. U. z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr 40, poz. 230, Nr 106, poz. 675 , Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz. 113, Nr 117, poz. 679, Nr 134, poz. 777, Nr 149, poz. 887, Nr 217, poz. 1281, Dz. U. z 2012 r. poz. 567 ) i art. 4¹ ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473, ze zmianami: Dz. U. z 2007 r. Nr 115, poz. 793 i Nr 176, poz. 1238, Dz. U. z 2008 r. Nr 227, poz. 1505, Dz. U. z 2009 r. Nr 18, poz. 97 i Nr 144, poz. 1175, Dz. U. z 2010 r. Nr 47, poz. 278, Nr 127, poz. 857, Dz. U. z 2011 r. Nr 106, poz. 622, Nr 112, poz. 654, Nr 120, poz. 690 ) Rada Miejska w Mrągowie uchwala, co następuje:
§ 1.
Uchwala się Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Miasto Mrągowo na 2013 r., stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej uchwały.
§ 2.
Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta Mrągowo.
§ 3.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu poprzez rozplakatowanie na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Miejskim w Mrągowie.
§ 1.
Uchwala się Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Miasto Mrągowo na 2013 r., stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej uchwały.
§ 2.
Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta Mrągowo.
§ 3.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu poprzez rozplakatowanie na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Miejskim w Mrągowie.
I. Wstęp.
Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych należy do zadań własnych gminy, wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Aktem prawa miejscowego, na podstawie którego realizowane są powyższe zadania, jest corocznie uchwalany, Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Źródłem finansowania zadań Programu ustawowo są środki finansowe z budżetu Miasta, pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Wyłącznym dysponentem środków finansowych w rozdziale 85154 “Przeciwdziałanie alkoholizmowi”, jest Burmistrz Miasta Mrągowo.
Niniejszy dokument stanowi kontynuację i rozwinięcie działań, prowadzonych w latach ubiegłych, a ponadto jest ważnym elementem Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Mrągowo na lata 2005-2013.
Program uwzględnia wyniki badań, przeprowadzonej w 2010 r. Diagnozy problemów uzależnień w Mrągowie. Do opracowania Programu posłużyły również, wydane przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych "Rekomendacje do realizowania i finansowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych". Niniejszy Program uwzględnia także wnioski organizacji społecznych oraz instytucji zajmujących się przedmiotową problematyką.
Program diagnozuje obszary problemowe, wyznacza cele oraz precyzuje zadania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów uzależnienia od alkoholu.
W obszarze działań z zakresu rozwiązywania problemów alkoholowych, decyzją Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Miasto Mrągowo należy do Ogólnopolskiej Sieci Gmin Wiodących.
Zadania Gminnego Programu i sposoby ich realizacji, dostosowane są do potrzeb lokalnych oraz do możliwości prowadzenia określonych form pracy, w oparciu o posiadane zasoby instytucjonalne i osobowe.
Zostały wydane następujące przepisy lokalne dotyczące wykonywania zadań, określonych w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie :
1) Uchwała Nr XLII/6/2001 Rady Miejskiej w Mrągowie z dnia 29.10.2001 r. w sprawie ustalenia liczby punktów alkoholowych zawierających powyżej 4,5 % alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, jak i w miejscu sprzedaży oraz określenia zasad usytuowania miejsc sprzedaży i warunków sprzedaży napojów alkoholowych, zmieniona uchwałą Nr XXXIV/10/2005 z dnia 29.09.2005 r.
2) Zarządzenie Nr 28/09 Burmistrza Miasta Mrągowo z dnia 7.10.2009 r. w sprawie powołania Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Miasta Mrągowo, ze zmianą z dnia 10 marca 2011 r.
II. Diagnoza problemów alkoholowych.
Problemy alkoholowe - dane ogólnopolskie.
Według Światowej Organizacji Zdrowia, alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji (po nadciśnieniu tętniczym i nikotynie), a ponad 60 rodzajów chorób i urazów wiąże się z jego spożywaniem. Polska znajduje się w grupie państw o najwyższym spożyciu czystego alkoholu na dorosłego mieszkańca. Przeciętny Polak wypija rocznie 13 litrów czystego alkoholu (średnia światowa wynosi 6, 13 litra, średnia europejska dla osób po 15 roku życia wynosi 12,2 litra). Z badań dotyczących wzorów konsumpcji alkoholu w Polsce, wynika, że blisko 16% Polaków i 2 % Polek pije alkohol w sposób zwiększający prawdopodobieństwo wystąpienia szkód zdrowotnych, psychologicznych i społecznych. Grupa osób najwięcej pijących (powyżej 12 l stuprocentowego alkoholu rocznie), stanowi 7,3 % wszystkich konsumentów napojów alkoholowych, spożywa aż 46,1 % całego wypijanego alkoholu. Grupa osób mało pijących (do 1,2 l 100 % alkoholu rocznie), stanowiąca blisko 47 % alkoholu, wypija niecałe 5 % całości spożywanego alkoholu. Badania zlecone przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych pokazują, że :
● W grupie kobiet największe spożycie alkoholu występuje wśród pań, które mają 18-39 lat, są pannami, mają wykształcenie wyższe, mieszkają w miastach o wielkości 50-500 tys. mieszkańców, uczą się, zajmują stanowiska samodzielne, nie deklarują się jako osoby wierzące i praktykujące, lepiej oceniają swoją sytuację materialną.
● W grupie mężczyzn największe spożycie alkoholu występuje wśród panów mających 30-49 lat, wykształcenie zawodowe, zajmujących stanowiska szeregowe, będących robotnikami niewykwalifikowanymi, mieszkających w miastach o wielkości 50-500 tys. mieszkańców, wśród mężczyzn rozwiedzionych, nie deklarujących się jako wierzący i praktykujący, gorzej oceniający swoją sytuację materialną.
● Polacy najczęściej piją alkohol w domu.
● Mężczyźni piją średnio 3 razy więcej alkoholu niż kobiety.
●Szacuje się, że ok. 700-900 tys. Polaków jest uzależnionych od alkoholu, zaś osób pijących alkohol ryzykownie i szkodliwie jest ok. 2,5 - 4 mln.
● Oddzielnym problemem jest picie, nawet niewielkich iloci alkoholu, przez kobiety w ciąży. Badania PARPA z 2007 r. wskazują, że co trzecia kobieta wieku 18 - 40 lat, piła alkohol w czasie ciąży.
● Corocznie z przyczyn pośrednio lub bezpośrednio związanych z nadużywaniem alkoholu, umiera w Polsce kilkanaście tysięcy osób.
●Alkohol jest przyczyną negatywnych zjawisk, takich jak: wykroczenia, wypadkowość, czyny karalne. Z danych Komendy Głównej Policji wynika, że w 2010 r. nietrzeźwi kierowcy uczestniczyli w 4524 wypadkach drogowych.
Alkohol a młodzież.
Spożywanie alkoholu jest najbardziej rozpowszechnionym zachowaniem ryzykownym wśród nastolatków. W całym Regionie Europejskim, co czwarty zgon w grupie wiekowej 15-29 lat, spowodowany jest nadużywaniem alkoholu. Z używaniem alkoholu przez młodocianych wiąże się między innymi obniżenie wieku inicjacji seksualnej, niechciane ciąże i ryzyko zarażenia wirusem HIV. Konsumpcja alkoholu przez polską młodzież kształtuje się na średnim poziomie, w porównaniu z pozostałymi krajami w Europie. Około 57 % nastolatków przyznaje się do regularnego spożywania alkoholu, 21,7 % 15- latków upiło się w ciągu 30 dni poprzedzających badanie, a tylko 7 % to abstynenci. Na uwagę zwraca wzrastająca liczba pijących alkohol: dziewcząt i młodych kobiet. Niepokojący jest wzrost przyzwolenia osób dorosłych na spożywania alkoholu przez osoby niepełnoletnie.
Dane lokalne.
Dystrybucja alkoholu.
W 2011 r. wydano łącznie 79 zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży ( sklepy ) oraz 20 zezwoleń, na ich sprzedaż do spożycia w miejscu sprzedaży ( lokale gastronomiczne). Na terenie Miasta funkcjonowało ogółem 119 punktów sprzedaży napojów alkoholowych, w tym 65 punktów sprzedaży alkoholu w sklepach i 54 punkty w lokalach gastronomicznych.
Opis zjawiska na podstawie Diagnozy problemów uzależnień w Mrągowie.
W miesiącach maj - czerwiec 2010 r., na terenie Miasta zostały przeprowadzane anonimowe badania ankietowe i specjalistyczne wywiady, w celu opracowania Diagnozy problemów uzależnień w Mrągowie. Tego typu specjalistyczne badanie, zrealizowane przez pracownię badawczą, zostało przeprowadzone w Mrągowie po raz pierwszy.
Badaniami zostało objętych łącznie 800 uczniów: z klas VI szkół podstawowych (240 uczniów), klas II gimnazjów (150 uczniów), klas II szkół ponadgimnazjalnych (340 uczniów), 70 uczniów w Gimnazjum Nr 1 przy OSiW OHP oraz w zakresie wywiadów pogłębionych: nauczyciele i rodzice uczniów (łącznie 25 osób). Ponadto badaniami zostało objętych 300 dorosłych mieszkańców Miasta, poprzez wywiady telefoniczne. Na podstawie badań został opracowany raport, określający skalę problemów uzależnień od alkoholu i innych środków psychoaktywnych, dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Raport objął również problematykę przemocy domowej i rówieśniczej oraz uzależnienia od komputera.
Wyniki badań w zakresie problemów uzależnień osób dorosłych.
ALKOHOL.
Częstotliwość spożywania alkoholu wynosi: kilka razy w roku - 42 % badanych, raz miesiącu - 10 %, raz w tygodniu - 5 %, codziennie - 1 %. Najczęściej alkohol jest spożywany w domu podczas spotkań towarzyskich i uroczystości rodzinnych. Do picia alkoholu w samotności przyznało się 3 % ankietowanych. Najpopularniejszym alkoholami są: piwo (28 % badanych), wino (20 %) i wódka (11 %). Połowa badanych pije alkohol "dla towarzystwa", co piąta osoba pije alkohol "dla relaksu", 12 % spożywa alkohol, ponieważ lubi jego smak. Chroniczne dolegliwości i choroby wywołane spożyciem alkoholu dotyczą 31 % badanych osób. Połowa badanych nie odczuwa żadnych dolegliwości. Niemal jedna trzecia badanych po spożyciu alkoholu nie kontroluje się i używa przemocy oraz w związku z tym ma problemy w pracy, popada w konflikty z prawem, rodziną i ze znajomymi. Stosunek badanych do spożywania alkoholu jest następujący: 46 % uważa, że należy zachować umiar w jego spożywaniu, 28 % ma pozytywny stosunek do spożywania alkoholu, 18 % wyraziło zadanie o negatywnym stosunku do tego typu używek. Większość ankietowanych uważa, że osoby uzależnione nie korzystają z pomocy, ponieważ nie chcą przyznać się przed samym sobą, że mają problem z alkoholem (58 %) lub wstydzą się swojego problemu
(27 %). Dorośli, będący świadkami dokonywania zakupu alkoholu przez nieletnich, najczęściej nie reagują, uważają, że to nie ich sprawa.
Wyniki badań w zakresie problemów uzależnień dzieci i młodzieży szkolnej.
ALKOHOL.
Inicjację alkoholową ma za sobą: 49 % badanych uczniów szkół podstawowych, 79 % uczniów gimnazjów oraz 94 % uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Do inicjacji alkoholowej dochodzi najczęściej w wieku 13- 15 lat (39 % wskazań) oraz między 10 a 12 rokiem życia ( 27% wskazań ). 18 % dzieci spożywało alkohol, po raz pierwszy, w wieku poniżej 10 roku życia. Podwórko jest najczęściej wymienionym miejscem próbowania alkoholu po raz pierwszy. Równie często do inicjacji alkoholowej dochodzi podczas uroczystości rodzinnych. Pierwszym spożywanym alkoholem najczęściej było piwo. Częstotliwość spożywania alkoholu: kilka razy w miesiącu - 33 %, rzadziej niż raz w miesiącu - 32 %, kilka razy w tygodniu - 7 %, codziennie - 2 %. Najczęściej piją go uczniowie szkół ponadgimnazjalnych: 13 % - kilka razy w tygodniu, 5 % - codziennie. Uczniowie gimnazjów zadeklarowali, że najczęściej piją alkohol rzadziej niż w miesiącu (43 % badanych), zaś 26 % gimnazjalistów wskazało, iż piło alkohol raz lub dwa razy w życiu. Natomiast dzieci ze szkół podstawowych piją go najrzadziej: 60 % badanych uczniów wskazało, że piło alkohol raz lub dwa razy w życiu. Najczęściej spożywanym alkoholem jest piwo
(78 %). Najczęstszymi miejscami spożywania alkoholu są: dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych imprezy i dyskoteki (55 %), dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów - podwórka (odpowiednio : 35 % i 46 %). Najczęściej wskazywanymi powodami picia alkoholu są następujące odpowiedzi : " aby dobrze się bawić i mieć dobry humor " (37 %), "bo lubię" (26 %), "z ciekawości" (19 %). 6 % badanych wskazuje, że popada w konflikty po spożyciu alkoholu. Wśród uczniów, którzy spożywają alkohol, 36 % wskazało, że upiło się raz w życiu, 24 % ankietowanych odpowiedziała, że zdarza się im to często.
INTERNET.
40% uczniów zadeklarowało,że spędzają wolny czas przed komputerem, korzystając z internetu. Prawie połowa z nich korzysta z internetu ok. 1 godziny dziennie, 28 % uczniów korzysta z internetu kilka razy w tygodniu.
III. Realizatorzy Gminnego Programu.
Realizatorami Gminnego Programu i źródłami informacji o skali problemów alkoholowych są następujące instytucje i placówki:
1. Poradnia Leczenia Uzależnień w Mrągowie prowadzi leczenie uzależnień od alkoholu i od innych środków psychoaktywnych, w systemie niestacjonarnym, w ramach Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Przychodnia Specjalistyczna Sp. z o.o. Placówka zatrudnia lekarza psychiatrę, terapeutę leczenia uzależnień od alkoholu oraz pielęgniarkę. W Poradni jest zarejestrowano 78 osób uzależnionych od alkoholu. Na leczenie i terapię w ośrodku zamkniętym skierowano w 2012 r. 25 osób.
2. Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Miasta Mrągowo składa się z 7 osób reprezentujących różne zawody. Członkowie Komisji zostali przeszkoleni przez specjalistów z Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i posiadają uprawnienia do pracy w Komisji.
Komisja inicjuje działania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, z integracją społeczną osób uzależnionych od alkoholu; pełni funkcje doradczo-konsultacyjne w zakresie realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie; prowadzi kontrolę przestrzegania warunków korzystania z zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych; podejmuje czynności w zakresie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu; kieruje na badania przez biegłego psychologa i psychiatrę w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania zakładu leczniczego. Komisja skierowała w 2011 r. do Sądu Rejonowego 22 wnioski o wszczęcie postępowania w sprawie obowiązkowego poddania się leczeniu odwykowemu, zaś w roku 2012 – 36 wniosków. Do Komisji wpłynęło w 2011 r. 46 wniosków dotyczących skierowań na leczenie odwykowe., w 2012 r.- 47 zgłoszeń.
3. Urząd Miejski, który opracowuje Gminny Program Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, koordynuje i pełni nadzór merytoryczny nad działaniami wynikającymi z Gminnego Programu, opracowuje i realizuje plan wydatków GPPiRPA oraz organizuje zatrudnienie specjalistów w Punkcie Informacyjno-Konsultacyjnym, w ramach którego prowadzone są dyżury prawnika, zajęcia z grupą wsparcia dla ofiar przemocy i dyżur wstępnego motywowania do podjęcia leczenia odwykowego.
Miasto dofinansowuje leczenie odwykowe, w formie zajęć terapeuty ze sprawcami przemocy i osobami uzależnionymi od alkoholu. Dane o stosowanych formach udzielania pomocy za 2011 r. przedstawiają się następująco:
W zajęciach terapeutycznych uczestniczyło 41 osób uzależnionych od alkoholu i 22 osoby - sprawcy przemocy.
W zajęciach grupy wsparcia dla ofiar przemocy, uczestniczyło 18 kobiet.
Przeprowadzono 68 wywiadów środowiskowych, dotyczących rodzin i osób z problemami alkoholowymi oraz przemocą.
Biegli sądowi wydali opinie psychiatryczne i psychologiczne w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, dotyczące 28 osób.
Podczas dyżurów wstępnego motywowania do podjęcia leczenia odwykowego, została udzielona pomoc dla 79 osób uzależnionych i współuzależnionych od alkoholu.
Prawnik udzielił pomocy prawnej 64 osobom obom uzależnionym i współuzależnionym.
Asystent rodziny objął działaniami interwencyjnymi i pedagogicznymi 10 rodzin (46 osób).
4. Komenda Powiatowa Policji.
Ofiary przemocy domowej mogą uzyskać pomoc u przeszkolonych pracowników Komendy Powiatowej Policji. Zatrzymane przez Policję osoby nietrzeźwe, są umieszczane w pomieszczeniach Komendy, w celu wytrzeźwienia. Policja realizuje programy kontrolno-prewencyjne w zakresie bezpieczeństwa na drogach, bezpiecznego wypoczynku dzieci i młodzieży, np. "Bezpieczne wakacje","Dyskoteka", "Alkohol i narkotyki", "Trzeźwy poranek", „Prędkość”. Dane Policji dotyczące zakresu problemów społecznych, związanych z nadużywaniem alkoholu:
Zakres problemów.
W 2011 r.
W 2012 r.
( za 9 m-cy)
1.Ilość osób pod wpływem alkoholu, zatrzymanych w areszcie.
85, w tym:
- mężczyźni -78
- kobiety - 7
41, w tym;
- mężczyźni - 37
- kobiety - 4
2. Liczba zatrzymań nieletnich, pod wpływem alkoholu.
16 w tym:
- chłopcy - 6
- dziewczęta- 10
17 w tym:
- chłopcy - 10
- dziewczęta- 7
3.Liczba sprawców przemocy domowej, pod wpływem alkoholu.
8
4
5. Straż Miejska egzekwuje przepisy karne, wynikające z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, w szczególności zakaz spożywania alkoholu w miejscach publicznych oraz zakaz sprzedaży alkoholu osobom nieletnim w sklepach i lokalach gastronomicznych. Za spożywanie alkoholu w miejscach publicznych, w 2011 r.: 24 osoby otrzymały pouczenia, 5 osób - mandaty karne, 1 wniosek został skierowany do sądu, natomiast w 2012 r.: 1 osoba otrzymała mandat karny, 11 osób otrzymało upomnienia.
6. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, przeprowadza wywiady środowiskowe oraz udziela pomocy okresowej lub doraźnej rodzinom, w których występują m.in. problemy alkoholowe.W 2011 r. MOPS objął pomocą 51 rodzin ( 112 osób), w których występują problemy alkoholowe,
w 2012 r. - 52 rodziny ( 86 osób).
8. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
PCPR w ramach zadań własnych powiatu, prowadzi mediacje rodzinne oraz udzielane jest poradnictwo prawne i psychologiczne dla osób uzależnionych.
9.Grupy Samopomocowe.
Na terenie Mrągowa działają: Stowarzyszenie Trzeźwościowe „Przystań” oraz grupy Anonimowych Alkoholików (przy parafiach). Corocznie Stowarzyszenie organizuje mityngi członków stowarzyszeń trzeźwościowych, w którym bierze udział ponad 300 osób z całej Polski.
10. Świetlice Środowiskowe.
W Mrągowie funkcjonują 4 świetlice środowiskowe: trzy z nich prowadzone są w ramach struktury Zespołu Szkół Nr 1, Zespołu Szkół Nr 4 i Młodzieżowego Domu Kultury. Świetlice te są w całości finansowane przez samorząd Miasta. Dwie pozostałe prowadzi Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom „Gniazdo” z Warszawy. W ramach dofinansowania realizacji zadań publicznych z budżetu Miasta na 2012 r., dofinansowana jest działalność Świetlicy "Gniazdo" przy ul. Słonecznej. Świetlice środowiskowe są placówkami wsparcia dziennego, zapewniającymi dzieciom pomoc w nauce, organizację czasu wolnego, rozwój zainteresowań, organizację zabaw i zajęć sportowych oraz posiłek. Świetlice obejmują opieką ok. 130 dzieci, z rodzin wymagających wsparcia.
11. Szkoły i placówki oświatowe realizują działania prewencyjne, dotycząc zapobiegania problemom społecznym, w oparciu o szkolne programy profilaktyki, co wynika z ustawy o systemie oświaty. Celami szkolnych programów profilaktyki są następujące zagadnienia:
1) eliminowanie lub redukowanie wśród uczniów zachowań ryzykownych, związanych z używaniem substancji psychoaktywnych,
2) rozwijanie postaw prozdrowotnych,
3) promowanie pozytywnych wzorów osobowościowych,
4) prowadzenie doskonalenia nauczycieli i pedagogów szkolnych.
Działania szkolnych programów profilaktycznych są wspierane przez Samorząd Miasta Mrągowo, w ramach Gminnego Programu, poprzez: organizowanie profilaktycznych zajęć pozalekcyjnych, prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym i dla uczniów, przejawiających zaburzenia w zachowaniu, szkolenie dla nauczycieli, pedagogizację rodziców, organizowanie imprez szkolnych i środowiskowych o charakterze edukacyjnym, konkursów tematycznych, spektakli teatralnych, organizowanie wypoczynku letniego z zajęciami terapeutycznymi. W latach 2011- 2012 r. w ramach działań profilaktycznych były realizowane m.in. następujące przedsięwzięcia: "Zachowaj trzeźwy umysł", "Dni Rodziny", "Ogólnopolski Dzień Odpowiedzialnej Sprzedaży Wyrobów Tytoniowych -Stop 18",
13.Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna - realizuje zadania informacyjno-edukacyjne z zakresu profilaktyki alkoholowej.
14. Telefon Zaufania, prowadzony jest na zlecenie Samorządu Miasta Mrągowo, przez organizację pozarządową Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Rodzinie "Synapsa", w ramach którego są udzielane porady i konsultacje, m.in. w zakresie uzależnień od alkoholu. W 2011 r. zostało udzielonych 38 porad i konsultacji.
15. Kościoły i inne instytucje, placówki oraz organizacje pozarządowe, m.in. :
■ Instytucje kultury i organizacje pozarządowe realizują pozalekcyjne i środowiskowe programy alternatywne wobec uzależnień, adresowane głównie do dzieci i młodzieży.
W latach 2006 - 2012 zrealizowane zostały m.in. następujące programy :
- "Ciąża bez alkoholu" - Urząd Miejski, poradnie zdrowia,
- "Tydzień Bezpieczeństwa Drogowego" - Policja,
- "Rowerem po zdrowie" , "100 % muzyki", "Trzeźwy kierowca to bezpieczny kierowca",
"Alkohol, papierosy ? Nie mam na to czasu.", "Spotkanie ze Świętym Mikołajem",
"Letnie koncerty na deptaku", "Postaw na rodzinę" - CKiT,
- "Kajakiem po zdrowie" - CKiT i MDK,
- "Kierowca bezpieczny- Trzeźwo myślę, trzeźwo jeżdżę", "Europejska noc bez wypadku"-
Fundacja K. Hołowczyca,
- "Dni Rodziny" - szkoły, przedszkola, CKiT, MOPS,
- "Młody umysł - trzeźwy umysł", Radio Planeta Mrągowo,
- "Wiosenne stop uzależnieniom" - Miasteczko Westernowe "Mrongoville".
- Zachowaj trzeźwy umysł”- szkoły, CKiT, WOPR, PCK,
- ”Jarmark Świętego Mikołaja”- CKiT,
- ”Dzień Dziecka” - CKiT, Miasteczko Westernowe "Mrongoville".
IV. Cele Programu i główne kierunki działań.
Cel główny.
Ograniczenie spożywania alkoholu i związanych z tym problemów społecznych i zdrowotnych.
Cele szczegółowe.
1. Ograniczenie szkód zdrowotnych, wynikających ze spożywania alkoholu.
2.Ograniczenie zaburzeń życia rodzinnego, związanych z alkoholem.
3. Ograniczenie skali zjawiska picia alkoholu przez dzieci i młodzież.
4. Ograniczenie rozmiarów naruszania prawa lub innych zakłóceń życia publicznego przez osoby będące pod wpływem alkoholu.
5.Ograniczenie dostępności alkoholu.
6. Tworzenie bazy materialnej, organizacyjnej i merytorycznej dla realizacji Programu.
Główne kierunki działań.
1.Profilaktyka uzależnień.
2.Pomoc psychospołeczna i prawna.
3.Terapia, rehabilitacja.
4. Edukacja publiczna.
5. Interwencja.
Zadania Programu.
Zadanie 1.
Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu i ich rodzin.
Sposoby realizacji :
1. Finansowanie programów terapeutycznych dla osób uzależnionych, realizowanych w Poradni
Leczenia Uzależnień.
2. Finansowanie programów terapeutycznych i interwencyjno-edukacyjnych dla sprawców
przemocy domowej, w związku z nadużywaniem alkoholu.
3. Finansowanie funkcjonowania Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego RPA.
4. Dążenie do wykształcenia własnej kadry realizatorów programów profilaktycznych.
5. Objęcie szkoleniami i zajęciami edukacyjnymi z zakresu profilaktyki osób zatrudnionych
w Punkcie Informacyjno - Konsultacyjnym, pedagogów w szkołach i w świetlicach
Środowiskowych oraz innych osób realizujących Gminny Program.
6. Dofinansowanie kosztów programów terapeutycznych dla mieszkańców Mrągowa,
przebywających w Ośrodku Terapii Uzależnień.
7. Finansowanie wydawania przez biegłych sądowych opinii w przedmiocie uzależnienia od
alkoholu.
Zadanie 2.
Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej i prawnej.
Sposoby realizacji:
1. Realizowanie zadań związanych z zobowiązaniem do podjęcia leczenia odwykowego.
2. Zapewnienie dyżurów w Punkcie Informacyjno - Konsultacyjnym RPA dla osób z
problemem alkoholowym i ich rodzin:
1) dyżuru wstępnego motywowania do leczenia odwykowego,
2) pomocy prawnej,
3) dyżuru Sekretarza Komisji ds. RPA.
3. Prowadzenie działań na rzecz wspierania rodziny, przeżywającej trudności w wypełnianiu
funkcji opiekuńczo-wychowawczych.
Zadanie 3.
Prowadzenie działalności profilaktycznej, informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przemocy w rodzinie, szczególnie dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych i rekreacyjnych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych.
Sposoby realizacji:
1.Finansowanie nowoczesnych form profilaktycznych dla dzieci i młodzieży, w tym programów profilaktycznych, zajęć edukacyjno-rozwojowych oraz specjalistycznych form pomocy psychologicznej.
2.Prowadzenie przez wszystkie placówki oświatowe szkolnych programów profilaktyki, stosownie do Rozporządzenia Ministra Edukacji i Sportu z dnia 31.01.2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży, zagrożonych uzależnieniem.
3.Finansowanie działalności świetlic środowiskowych, prowadzonych przez Samorząd Miasta Mrągowo i udzielanie pomocy pozostałym świetlicom środowiskowym.
4.Dożywianie dzieci objętych programami naprawczymi w świetlicach środowiskowych, zakupy środków żywnościowych na imprezy okolicznościowe (m.in. Dzień Dziecka, spotkania wigilijne, wielkanocne, zabawy choinkowe, wycieczki itp.).
5.Prowadzenie w świetlicach środowiskowych zajęć socjoterapeutycznych, realizowanych przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem.
6.Organizowanie konkursów, rajdów, działań sportowych promujących zdrowy styl życia i łączących psychoprofilaktykę z aktywnością sportowo-turystyczną.
7.Organizowanie profilaktycznych i terapeutycznych form wypoczynku letniego i zimowego dla dzieci z rodzin, wymagających wsparcia.
8.Doposażenie świetlic środowiskowych i innych placówek realizujących GPPRPA, w pomoce dydaktyczne, komputery i sprzęt, niezbędny do zajęć programowych oraz finansowanie niezbędnych remontów.
9. Zakup urządzeń, wyposażenia placów zabaw i boisk oraz zakup sprzętu, do prowadzenia zajęć sportowo-rekreacyjnych dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych.
10. Dofinansowywanie różnych form artystycznych propagujących zdrowy i trzeźwy styl życia (m.in. spektakle teatralne, koncerty, seanse filmowe).
11.Organizacja i dofinansowywanie lokalnych imprez i akcji profilaktycznych oraz udział w ogólnopolskich kampaniach profilaktycznych.
12.Współpraca z lokalnymi mediami w celu propagowania działań na rzecz profilaktyki uzależnień oraz informowania o instytucjach i placówkach, świadczących pomoc rodzinie.
13. Finansowanie zakupów prenumeraty czasopism, filmów, plakatów, broszur, ekspozycji i innych materiałów edukacyjnych o tematyce profilaktycznej.
Zadanie 4.
Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych.
Sposoby realizacji:
1. Finansowanie zadań wynikających z GPPRPA, realizowanych przez instytucje, stowarzyszenia i osoby fizyczne, wyłonione w drodze konkursów, ogłaszanych przez Urząd Miejski w Mrągowie.
2.Udzielanie wsparcia materialnego i edukacyjnego dla inicjatyw podejmowanych przez podmioty zajmujące się statutowo profilaktyką i rozwiązywaniem problemów uzależnień.
3.Dofinansowanie programów terapeutycznych realizowanych w Klubie Abstynenta.
4.Dofinansowanie zajęć terapeutycznych dla osób uzależnionych realizowanych przez stowarzyszenia w ramach konkretnego programu.
5.Refundacja kosztów pobytu w Ośrodku Interwencji Kryzysowej osób zamieszkałych na terenie Mrągowa, opieki nad małoletnimi przebywającymi w tym Ośrodku.
6.Dofinansowywanie działań na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców oraz zapobiegania przypadkom naruszeń prawa i porządku publicznego.
7.Wspieranie działań na rzecz powrotu osób uzależnionych, będących bezdomnymi, do społeczności.
Zadanie 5.
Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 131 i art. 15 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego.
Sposoby realizacji:
1.Działania kontrolne mające na celu ograniczenie sprzedaży alkoholu osobom nieletnim.
2.Podejmowanie interwencji w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów cytowanej ustawy, dotyczących zakazu sprzedaży i podawania napojów alkoholowych, określonym w ustawie osobom i w określonych sytuacjach.
3.Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów cytowanej ustawy, związanych z zakazem reklamy i promocji napojów alkoholowych, prowadzonej na terenie Miasta.
4.Występowanie przed Sądem w charakterze oskarżyciela publicznego, w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów, określonych w art. 13 i art. 15 cytowanej ustawy.
V. Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych Miasta Mrągowo.
1. Członkom Komisji ds. RPA, za udział w posiedzeniach Komisji przysługuje wynagrodzenie w wysokości 7 % minimalnego wynagrodzenia za pracę, określonego Rozporządzeniem Rady Ministrów.
2. Sekretarzowi Komisji, przysługuje wynagrodzenie w wysokości 40 % minimalnego wynagrodzenia za pracę, określonego Rozporządzeniem Rady Ministrów, za udział w posiedzeniach Komisji, pełnienie dyżuru w Punkcie Informacyjno-Konsultacyjnym, protokołowanie posiedzeń Komisji i prowadzenie jej dokumentacji, sporządzanie wniosków do Sądu o zobowiązanie do podjęcia lecznictwa odwykowego, współpracę z Komendą Powiatową Policji, Sądem Rejonowym, Prokuraturą Rejonową i Poradnią Leczenia Uzależnień.
3. Podstawę do naliczenia wypłaty członkom Komisji ds. RPA, stanowi obecność, potwierdzona podpisem na liście obecności, sporządzonej przez Sekretarza Komisji i zatwierdzonej przez Przewodniczącego Komisji.
4. Podstawę do naliczenia wypłaty Sekretarzowi Komisji, stanowi sprawozdanie z wykonanych czynności, zatwierdzone przez Przewodniczącego Komisji.
5. W przypadku poniesienia przez osoby realizujące GPPRPA, kosztów podróży służbowej na terenie kraju, przysługuje im, po przedstawieniu rachunków, zwrot poniesionych kosztów za korzystanie ze środków komunikacji publicznej.
Opr. Alicja Szarek
Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych należy do zadań własnych gminy, wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Aktem prawa miejscowego, na podstawie którego realizowane są powyższe zadania, jest corocznie uchwalany, Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Źródłem finansowania zadań Programu ustawowo są środki finansowe z budżetu Miasta, pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Wyłącznym dysponentem środków finansowych w rozdziale 85154 “Przeciwdziałanie alkoholizmowi”, jest Burmistrz Miasta Mrągowo.
Niniejszy dokument stanowi kontynuację i rozwinięcie działań, prowadzonych w latach ubiegłych, a ponadto jest ważnym elementem Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Mrągowo na lata 2005-2013.
Program uwzględnia wyniki badań, przeprowadzonej w 2010 r. Diagnozy problemów uzależnień w Mrągowie. Do opracowania Programu posłużyły również, wydane przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych "Rekomendacje do realizowania i finansowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych". Niniejszy Program uwzględnia także wnioski organizacji społecznych oraz instytucji zajmujących się przedmiotową problematyką.
Program diagnozuje obszary problemowe, wyznacza cele oraz precyzuje zadania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów uzależnienia od alkoholu.
W obszarze działań z zakresu rozwiązywania problemów alkoholowych, decyzją Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Miasto Mrągowo należy do Ogólnopolskiej Sieci Gmin Wiodących.
Zadania Gminnego Programu i sposoby ich realizacji, dostosowane są do potrzeb lokalnych oraz do możliwości prowadzenia określonych form pracy, w oparciu o posiadane zasoby instytucjonalne i osobowe.
Zostały wydane następujące przepisy lokalne dotyczące wykonywania zadań, określonych w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie :
1) Uchwała Nr XLII/6/2001 Rady Miejskiej w Mrągowie z dnia 29.10.2001 r. w sprawie ustalenia liczby punktów alkoholowych zawierających powyżej 4,5 % alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, jak i w miejscu sprzedaży oraz określenia zasad usytuowania miejsc sprzedaży i warunków sprzedaży napojów alkoholowych, zmieniona uchwałą Nr XXXIV/10/2005 z dnia 29.09.2005 r.
2) Zarządzenie Nr 28/09 Burmistrza Miasta Mrągowo z dnia 7.10.2009 r. w sprawie powołania Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Miasta Mrągowo, ze zmianą z dnia 10 marca 2011 r.
II. Diagnoza problemów alkoholowych.
Problemy alkoholowe - dane ogólnopolskie.
Według Światowej Organizacji Zdrowia, alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji (po nadciśnieniu tętniczym i nikotynie), a ponad 60 rodzajów chorób i urazów wiąże się z jego spożywaniem. Polska znajduje się w grupie państw o najwyższym spożyciu czystego alkoholu na dorosłego mieszkańca. Przeciętny Polak wypija rocznie 13 litrów czystego alkoholu (średnia światowa wynosi 6, 13 litra, średnia europejska dla osób po 15 roku życia wynosi 12,2 litra). Z badań dotyczących wzorów konsumpcji alkoholu w Polsce, wynika, że blisko 16% Polaków i 2 % Polek pije alkohol w sposób zwiększający prawdopodobieństwo wystąpienia szkód zdrowotnych, psychologicznych i społecznych. Grupa osób najwięcej pijących (powyżej 12 l stuprocentowego alkoholu rocznie), stanowi 7,3 % wszystkich konsumentów napojów alkoholowych, spożywa aż 46,1 % całego wypijanego alkoholu. Grupa osób mało pijących (do 1,2 l 100 % alkoholu rocznie), stanowiąca blisko 47 % alkoholu, wypija niecałe 5 % całości spożywanego alkoholu. Badania zlecone przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych pokazują, że :
● W grupie kobiet największe spożycie alkoholu występuje wśród pań, które mają 18-39 lat, są pannami, mają wykształcenie wyższe, mieszkają w miastach o wielkości 50-500 tys. mieszkańców, uczą się, zajmują stanowiska samodzielne, nie deklarują się jako osoby wierzące i praktykujące, lepiej oceniają swoją sytuację materialną.
● W grupie mężczyzn największe spożycie alkoholu występuje wśród panów mających 30-49 lat, wykształcenie zawodowe, zajmujących stanowiska szeregowe, będących robotnikami niewykwalifikowanymi, mieszkających w miastach o wielkości 50-500 tys. mieszkańców, wśród mężczyzn rozwiedzionych, nie deklarujących się jako wierzący i praktykujący, gorzej oceniający swoją sytuację materialną.
● Polacy najczęściej piją alkohol w domu.
● Mężczyźni piją średnio 3 razy więcej alkoholu niż kobiety.
●Szacuje się, że ok. 700-900 tys. Polaków jest uzależnionych od alkoholu, zaś osób pijących alkohol ryzykownie i szkodliwie jest ok. 2,5 - 4 mln.
● Oddzielnym problemem jest picie, nawet niewielkich iloci alkoholu, przez kobiety w ciąży. Badania PARPA z 2007 r. wskazują, że co trzecia kobieta wieku 18 - 40 lat, piła alkohol w czasie ciąży.
● Corocznie z przyczyn pośrednio lub bezpośrednio związanych z nadużywaniem alkoholu, umiera w Polsce kilkanaście tysięcy osób.
●Alkohol jest przyczyną negatywnych zjawisk, takich jak: wykroczenia, wypadkowość, czyny karalne. Z danych Komendy Głównej Policji wynika, że w 2010 r. nietrzeźwi kierowcy uczestniczyli w 4524 wypadkach drogowych.
Alkohol a młodzież.
Spożywanie alkoholu jest najbardziej rozpowszechnionym zachowaniem ryzykownym wśród nastolatków. W całym Regionie Europejskim, co czwarty zgon w grupie wiekowej 15-29 lat, spowodowany jest nadużywaniem alkoholu. Z używaniem alkoholu przez młodocianych wiąże się między innymi obniżenie wieku inicjacji seksualnej, niechciane ciąże i ryzyko zarażenia wirusem HIV. Konsumpcja alkoholu przez polską młodzież kształtuje się na średnim poziomie, w porównaniu z pozostałymi krajami w Europie. Około 57 % nastolatków przyznaje się do regularnego spożywania alkoholu, 21,7 % 15- latków upiło się w ciągu 30 dni poprzedzających badanie, a tylko 7 % to abstynenci. Na uwagę zwraca wzrastająca liczba pijących alkohol: dziewcząt i młodych kobiet. Niepokojący jest wzrost przyzwolenia osób dorosłych na spożywania alkoholu przez osoby niepełnoletnie.
Dane lokalne.
Dystrybucja alkoholu.
W 2011 r. wydano łącznie 79 zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży ( sklepy ) oraz 20 zezwoleń, na ich sprzedaż do spożycia w miejscu sprzedaży ( lokale gastronomiczne). Na terenie Miasta funkcjonowało ogółem 119 punktów sprzedaży napojów alkoholowych, w tym 65 punktów sprzedaży alkoholu w sklepach i 54 punkty w lokalach gastronomicznych.
Opis zjawiska na podstawie Diagnozy problemów uzależnień w Mrągowie.
W miesiącach maj - czerwiec 2010 r., na terenie Miasta zostały przeprowadzane anonimowe badania ankietowe i specjalistyczne wywiady, w celu opracowania Diagnozy problemów uzależnień w Mrągowie. Tego typu specjalistyczne badanie, zrealizowane przez pracownię badawczą, zostało przeprowadzone w Mrągowie po raz pierwszy.
Badaniami zostało objętych łącznie 800 uczniów: z klas VI szkół podstawowych (240 uczniów), klas II gimnazjów (150 uczniów), klas II szkół ponadgimnazjalnych (340 uczniów), 70 uczniów w Gimnazjum Nr 1 przy OSiW OHP oraz w zakresie wywiadów pogłębionych: nauczyciele i rodzice uczniów (łącznie 25 osób). Ponadto badaniami zostało objętych 300 dorosłych mieszkańców Miasta, poprzez wywiady telefoniczne. Na podstawie badań został opracowany raport, określający skalę problemów uzależnień od alkoholu i innych środków psychoaktywnych, dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Raport objął również problematykę przemocy domowej i rówieśniczej oraz uzależnienia od komputera.
Wyniki badań w zakresie problemów uzależnień osób dorosłych.
ALKOHOL.
Częstotliwość spożywania alkoholu wynosi: kilka razy w roku - 42 % badanych, raz miesiącu - 10 %, raz w tygodniu - 5 %, codziennie - 1 %. Najczęściej alkohol jest spożywany w domu podczas spotkań towarzyskich i uroczystości rodzinnych. Do picia alkoholu w samotności przyznało się 3 % ankietowanych. Najpopularniejszym alkoholami są: piwo (28 % badanych), wino (20 %) i wódka (11 %). Połowa badanych pije alkohol "dla towarzystwa", co piąta osoba pije alkohol "dla relaksu", 12 % spożywa alkohol, ponieważ lubi jego smak. Chroniczne dolegliwości i choroby wywołane spożyciem alkoholu dotyczą 31 % badanych osób. Połowa badanych nie odczuwa żadnych dolegliwości. Niemal jedna trzecia badanych po spożyciu alkoholu nie kontroluje się i używa przemocy oraz w związku z tym ma problemy w pracy, popada w konflikty z prawem, rodziną i ze znajomymi. Stosunek badanych do spożywania alkoholu jest następujący: 46 % uważa, że należy zachować umiar w jego spożywaniu, 28 % ma pozytywny stosunek do spożywania alkoholu, 18 % wyraziło zadanie o negatywnym stosunku do tego typu używek. Większość ankietowanych uważa, że osoby uzależnione nie korzystają z pomocy, ponieważ nie chcą przyznać się przed samym sobą, że mają problem z alkoholem (58 %) lub wstydzą się swojego problemu
(27 %). Dorośli, będący świadkami dokonywania zakupu alkoholu przez nieletnich, najczęściej nie reagują, uważają, że to nie ich sprawa.
Wyniki badań w zakresie problemów uzależnień dzieci i młodzieży szkolnej.
ALKOHOL.
Inicjację alkoholową ma za sobą: 49 % badanych uczniów szkół podstawowych, 79 % uczniów gimnazjów oraz 94 % uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Do inicjacji alkoholowej dochodzi najczęściej w wieku 13- 15 lat (39 % wskazań) oraz między 10 a 12 rokiem życia ( 27% wskazań ). 18 % dzieci spożywało alkohol, po raz pierwszy, w wieku poniżej 10 roku życia. Podwórko jest najczęściej wymienionym miejscem próbowania alkoholu po raz pierwszy. Równie często do inicjacji alkoholowej dochodzi podczas uroczystości rodzinnych. Pierwszym spożywanym alkoholem najczęściej było piwo. Częstotliwość spożywania alkoholu: kilka razy w miesiącu - 33 %, rzadziej niż raz w miesiącu - 32 %, kilka razy w tygodniu - 7 %, codziennie - 2 %. Najczęściej piją go uczniowie szkół ponadgimnazjalnych: 13 % - kilka razy w tygodniu, 5 % - codziennie. Uczniowie gimnazjów zadeklarowali, że najczęściej piją alkohol rzadziej niż w miesiącu (43 % badanych), zaś 26 % gimnazjalistów wskazało, iż piło alkohol raz lub dwa razy w życiu. Natomiast dzieci ze szkół podstawowych piją go najrzadziej: 60 % badanych uczniów wskazało, że piło alkohol raz lub dwa razy w życiu. Najczęściej spożywanym alkoholem jest piwo
(78 %). Najczęstszymi miejscami spożywania alkoholu są: dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych imprezy i dyskoteki (55 %), dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów - podwórka (odpowiednio : 35 % i 46 %). Najczęściej wskazywanymi powodami picia alkoholu są następujące odpowiedzi : " aby dobrze się bawić i mieć dobry humor " (37 %), "bo lubię" (26 %), "z ciekawości" (19 %). 6 % badanych wskazuje, że popada w konflikty po spożyciu alkoholu. Wśród uczniów, którzy spożywają alkohol, 36 % wskazało, że upiło się raz w życiu, 24 % ankietowanych odpowiedziała, że zdarza się im to często.
INTERNET.
40% uczniów zadeklarowało,że spędzają wolny czas przed komputerem, korzystając z internetu. Prawie połowa z nich korzysta z internetu ok. 1 godziny dziennie, 28 % uczniów korzysta z internetu kilka razy w tygodniu.
III. Realizatorzy Gminnego Programu.
Realizatorami Gminnego Programu i źródłami informacji o skali problemów alkoholowych są następujące instytucje i placówki:
1. Poradnia Leczenia Uzależnień w Mrągowie prowadzi leczenie uzależnień od alkoholu i od innych środków psychoaktywnych, w systemie niestacjonarnym, w ramach Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Przychodnia Specjalistyczna Sp. z o.o. Placówka zatrudnia lekarza psychiatrę, terapeutę leczenia uzależnień od alkoholu oraz pielęgniarkę. W Poradni jest zarejestrowano 78 osób uzależnionych od alkoholu. Na leczenie i terapię w ośrodku zamkniętym skierowano w 2012 r. 25 osób.
2. Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Miasta Mrągowo składa się z 7 osób reprezentujących różne zawody. Członkowie Komisji zostali przeszkoleni przez specjalistów z Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i posiadają uprawnienia do pracy w Komisji.
Komisja inicjuje działania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, z integracją społeczną osób uzależnionych od alkoholu; pełni funkcje doradczo-konsultacyjne w zakresie realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie; prowadzi kontrolę przestrzegania warunków korzystania z zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych; podejmuje czynności w zakresie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu; kieruje na badania przez biegłego psychologa i psychiatrę w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania zakładu leczniczego. Komisja skierowała w 2011 r. do Sądu Rejonowego 22 wnioski o wszczęcie postępowania w sprawie obowiązkowego poddania się leczeniu odwykowemu, zaś w roku 2012 – 36 wniosków. Do Komisji wpłynęło w 2011 r. 46 wniosków dotyczących skierowań na leczenie odwykowe., w 2012 r.- 47 zgłoszeń.
3. Urząd Miejski, który opracowuje Gminny Program Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, koordynuje i pełni nadzór merytoryczny nad działaniami wynikającymi z Gminnego Programu, opracowuje i realizuje plan wydatków GPPiRPA oraz organizuje zatrudnienie specjalistów w Punkcie Informacyjno-Konsultacyjnym, w ramach którego prowadzone są dyżury prawnika, zajęcia z grupą wsparcia dla ofiar przemocy i dyżur wstępnego motywowania do podjęcia leczenia odwykowego.
Miasto dofinansowuje leczenie odwykowe, w formie zajęć terapeuty ze sprawcami przemocy i osobami uzależnionymi od alkoholu. Dane o stosowanych formach udzielania pomocy za 2011 r. przedstawiają się następująco:
W zajęciach terapeutycznych uczestniczyło 41 osób uzależnionych od alkoholu i 22 osoby - sprawcy przemocy.
W zajęciach grupy wsparcia dla ofiar przemocy, uczestniczyło 18 kobiet.
Przeprowadzono 68 wywiadów środowiskowych, dotyczących rodzin i osób z problemami alkoholowymi oraz przemocą.
Biegli sądowi wydali opinie psychiatryczne i psychologiczne w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, dotyczące 28 osób.
Podczas dyżurów wstępnego motywowania do podjęcia leczenia odwykowego, została udzielona pomoc dla 79 osób uzależnionych i współuzależnionych od alkoholu.
Prawnik udzielił pomocy prawnej 64 osobom obom uzależnionym i współuzależnionym.
Asystent rodziny objął działaniami interwencyjnymi i pedagogicznymi 10 rodzin (46 osób).
4. Komenda Powiatowa Policji.
Ofiary przemocy domowej mogą uzyskać pomoc u przeszkolonych pracowników Komendy Powiatowej Policji. Zatrzymane przez Policję osoby nietrzeźwe, są umieszczane w pomieszczeniach Komendy, w celu wytrzeźwienia. Policja realizuje programy kontrolno-prewencyjne w zakresie bezpieczeństwa na drogach, bezpiecznego wypoczynku dzieci i młodzieży, np. "Bezpieczne wakacje","Dyskoteka", "Alkohol i narkotyki", "Trzeźwy poranek", „Prędkość”. Dane Policji dotyczące zakresu problemów społecznych, związanych z nadużywaniem alkoholu:
Zakres problemów.
W 2011 r.
W 2012 r.
( za 9 m-cy)
1.Ilość osób pod wpływem alkoholu, zatrzymanych w areszcie.
85, w tym:
- mężczyźni -78
- kobiety - 7
41, w tym;
- mężczyźni - 37
- kobiety - 4
2. Liczba zatrzymań nieletnich, pod wpływem alkoholu.
16 w tym:
- chłopcy - 6
- dziewczęta- 10
17 w tym:
- chłopcy - 10
- dziewczęta- 7
3.Liczba sprawców przemocy domowej, pod wpływem alkoholu.
8
4
5. Straż Miejska egzekwuje przepisy karne, wynikające z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, w szczególności zakaz spożywania alkoholu w miejscach publicznych oraz zakaz sprzedaży alkoholu osobom nieletnim w sklepach i lokalach gastronomicznych. Za spożywanie alkoholu w miejscach publicznych, w 2011 r.: 24 osoby otrzymały pouczenia, 5 osób - mandaty karne, 1 wniosek został skierowany do sądu, natomiast w 2012 r.: 1 osoba otrzymała mandat karny, 11 osób otrzymało upomnienia.
6. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, przeprowadza wywiady środowiskowe oraz udziela pomocy okresowej lub doraźnej rodzinom, w których występują m.in. problemy alkoholowe.W 2011 r. MOPS objął pomocą 51 rodzin ( 112 osób), w których występują problemy alkoholowe,
w 2012 r. - 52 rodziny ( 86 osób).
8. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
PCPR w ramach zadań własnych powiatu, prowadzi mediacje rodzinne oraz udzielane jest poradnictwo prawne i psychologiczne dla osób uzależnionych.
9.Grupy Samopomocowe.
Na terenie Mrągowa działają: Stowarzyszenie Trzeźwościowe „Przystań” oraz grupy Anonimowych Alkoholików (przy parafiach). Corocznie Stowarzyszenie organizuje mityngi członków stowarzyszeń trzeźwościowych, w którym bierze udział ponad 300 osób z całej Polski.
10. Świetlice Środowiskowe.
W Mrągowie funkcjonują 4 świetlice środowiskowe: trzy z nich prowadzone są w ramach struktury Zespołu Szkół Nr 1, Zespołu Szkół Nr 4 i Młodzieżowego Domu Kultury. Świetlice te są w całości finansowane przez samorząd Miasta. Dwie pozostałe prowadzi Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom „Gniazdo” z Warszawy. W ramach dofinansowania realizacji zadań publicznych z budżetu Miasta na 2012 r., dofinansowana jest działalność Świetlicy "Gniazdo" przy ul. Słonecznej. Świetlice środowiskowe są placówkami wsparcia dziennego, zapewniającymi dzieciom pomoc w nauce, organizację czasu wolnego, rozwój zainteresowań, organizację zabaw i zajęć sportowych oraz posiłek. Świetlice obejmują opieką ok. 130 dzieci, z rodzin wymagających wsparcia.
11. Szkoły i placówki oświatowe realizują działania prewencyjne, dotycząc zapobiegania problemom społecznym, w oparciu o szkolne programy profilaktyki, co wynika z ustawy o systemie oświaty. Celami szkolnych programów profilaktyki są następujące zagadnienia:
1) eliminowanie lub redukowanie wśród uczniów zachowań ryzykownych, związanych z używaniem substancji psychoaktywnych,
2) rozwijanie postaw prozdrowotnych,
3) promowanie pozytywnych wzorów osobowościowych,
4) prowadzenie doskonalenia nauczycieli i pedagogów szkolnych.
Działania szkolnych programów profilaktycznych są wspierane przez Samorząd Miasta Mrągowo, w ramach Gminnego Programu, poprzez: organizowanie profilaktycznych zajęć pozalekcyjnych, prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym i dla uczniów, przejawiających zaburzenia w zachowaniu, szkolenie dla nauczycieli, pedagogizację rodziców, organizowanie imprez szkolnych i środowiskowych o charakterze edukacyjnym, konkursów tematycznych, spektakli teatralnych, organizowanie wypoczynku letniego z zajęciami terapeutycznymi. W latach 2011- 2012 r. w ramach działań profilaktycznych były realizowane m.in. następujące przedsięwzięcia: "Zachowaj trzeźwy umysł", "Dni Rodziny", "Ogólnopolski Dzień Odpowiedzialnej Sprzedaży Wyrobów Tytoniowych -Stop 18",
13.Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna - realizuje zadania informacyjno-edukacyjne z zakresu profilaktyki alkoholowej.
14. Telefon Zaufania, prowadzony jest na zlecenie Samorządu Miasta Mrągowo, przez organizację pozarządową Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Rodzinie "Synapsa", w ramach którego są udzielane porady i konsultacje, m.in. w zakresie uzależnień od alkoholu. W 2011 r. zostało udzielonych 38 porad i konsultacji.
15. Kościoły i inne instytucje, placówki oraz organizacje pozarządowe, m.in. :
■ Instytucje kultury i organizacje pozarządowe realizują pozalekcyjne i środowiskowe programy alternatywne wobec uzależnień, adresowane głównie do dzieci i młodzieży.
W latach 2006 - 2012 zrealizowane zostały m.in. następujące programy :
- "Ciąża bez alkoholu" - Urząd Miejski, poradnie zdrowia,
- "Tydzień Bezpieczeństwa Drogowego" - Policja,
- "Rowerem po zdrowie" , "100 % muzyki", "Trzeźwy kierowca to bezpieczny kierowca",
"Alkohol, papierosy ? Nie mam na to czasu.", "Spotkanie ze Świętym Mikołajem",
"Letnie koncerty na deptaku", "Postaw na rodzinę" - CKiT,
- "Kajakiem po zdrowie" - CKiT i MDK,
- "Kierowca bezpieczny- Trzeźwo myślę, trzeźwo jeżdżę", "Europejska noc bez wypadku"-
Fundacja K. Hołowczyca,
- "Dni Rodziny" - szkoły, przedszkola, CKiT, MOPS,
- "Młody umysł - trzeźwy umysł", Radio Planeta Mrągowo,
- "Wiosenne stop uzależnieniom" - Miasteczko Westernowe "Mrongoville".
- Zachowaj trzeźwy umysł”- szkoły, CKiT, WOPR, PCK,
- ”Jarmark Świętego Mikołaja”- CKiT,
- ”Dzień Dziecka” - CKiT, Miasteczko Westernowe "Mrongoville".
IV. Cele Programu i główne kierunki działań.
Cel główny.
Ograniczenie spożywania alkoholu i związanych z tym problemów społecznych i zdrowotnych.
Cele szczegółowe.
1. Ograniczenie szkód zdrowotnych, wynikających ze spożywania alkoholu.
2.Ograniczenie zaburzeń życia rodzinnego, związanych z alkoholem.
3. Ograniczenie skali zjawiska picia alkoholu przez dzieci i młodzież.
4. Ograniczenie rozmiarów naruszania prawa lub innych zakłóceń życia publicznego przez osoby będące pod wpływem alkoholu.
5.Ograniczenie dostępności alkoholu.
6. Tworzenie bazy materialnej, organizacyjnej i merytorycznej dla realizacji Programu.
Główne kierunki działań.
1.Profilaktyka uzależnień.
2.Pomoc psychospołeczna i prawna.
3.Terapia, rehabilitacja.
4. Edukacja publiczna.
5. Interwencja.
Zadania Programu.
Zadanie 1.
Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu i ich rodzin.
Sposoby realizacji :
1. Finansowanie programów terapeutycznych dla osób uzależnionych, realizowanych w Poradni
Leczenia Uzależnień.
2. Finansowanie programów terapeutycznych i interwencyjno-edukacyjnych dla sprawców
przemocy domowej, w związku z nadużywaniem alkoholu.
3. Finansowanie funkcjonowania Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego RPA.
4. Dążenie do wykształcenia własnej kadry realizatorów programów profilaktycznych.
5. Objęcie szkoleniami i zajęciami edukacyjnymi z zakresu profilaktyki osób zatrudnionych
w Punkcie Informacyjno - Konsultacyjnym, pedagogów w szkołach i w świetlicach
Środowiskowych oraz innych osób realizujących Gminny Program.
6. Dofinansowanie kosztów programów terapeutycznych dla mieszkańców Mrągowa,
przebywających w Ośrodku Terapii Uzależnień.
7. Finansowanie wydawania przez biegłych sądowych opinii w przedmiocie uzależnienia od
alkoholu.
Zadanie 2.
Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej i prawnej.
Sposoby realizacji:
1. Realizowanie zadań związanych z zobowiązaniem do podjęcia leczenia odwykowego.
2. Zapewnienie dyżurów w Punkcie Informacyjno - Konsultacyjnym RPA dla osób z
problemem alkoholowym i ich rodzin:
1) dyżuru wstępnego motywowania do leczenia odwykowego,
2) pomocy prawnej,
3) dyżuru Sekretarza Komisji ds. RPA.
3. Prowadzenie działań na rzecz wspierania rodziny, przeżywającej trudności w wypełnianiu
funkcji opiekuńczo-wychowawczych.
Zadanie 3.
Prowadzenie działalności profilaktycznej, informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przemocy w rodzinie, szczególnie dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych i rekreacyjnych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych.
Sposoby realizacji:
1.Finansowanie nowoczesnych form profilaktycznych dla dzieci i młodzieży, w tym programów profilaktycznych, zajęć edukacyjno-rozwojowych oraz specjalistycznych form pomocy psychologicznej.
2.Prowadzenie przez wszystkie placówki oświatowe szkolnych programów profilaktyki, stosownie do Rozporządzenia Ministra Edukacji i Sportu z dnia 31.01.2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży, zagrożonych uzależnieniem.
3.Finansowanie działalności świetlic środowiskowych, prowadzonych przez Samorząd Miasta Mrągowo i udzielanie pomocy pozostałym świetlicom środowiskowym.
4.Dożywianie dzieci objętych programami naprawczymi w świetlicach środowiskowych, zakupy środków żywnościowych na imprezy okolicznościowe (m.in. Dzień Dziecka, spotkania wigilijne, wielkanocne, zabawy choinkowe, wycieczki itp.).
5.Prowadzenie w świetlicach środowiskowych zajęć socjoterapeutycznych, realizowanych przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem.
6.Organizowanie konkursów, rajdów, działań sportowych promujących zdrowy styl życia i łączących psychoprofilaktykę z aktywnością sportowo-turystyczną.
7.Organizowanie profilaktycznych i terapeutycznych form wypoczynku letniego i zimowego dla dzieci z rodzin, wymagających wsparcia.
8.Doposażenie świetlic środowiskowych i innych placówek realizujących GPPRPA, w pomoce dydaktyczne, komputery i sprzęt, niezbędny do zajęć programowych oraz finansowanie niezbędnych remontów.
9. Zakup urządzeń, wyposażenia placów zabaw i boisk oraz zakup sprzętu, do prowadzenia zajęć sportowo-rekreacyjnych dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych.
10. Dofinansowywanie różnych form artystycznych propagujących zdrowy i trzeźwy styl życia (m.in. spektakle teatralne, koncerty, seanse filmowe).
11.Organizacja i dofinansowywanie lokalnych imprez i akcji profilaktycznych oraz udział w ogólnopolskich kampaniach profilaktycznych.
12.Współpraca z lokalnymi mediami w celu propagowania działań na rzecz profilaktyki uzależnień oraz informowania o instytucjach i placówkach, świadczących pomoc rodzinie.
13. Finansowanie zakupów prenumeraty czasopism, filmów, plakatów, broszur, ekspozycji i innych materiałów edukacyjnych o tematyce profilaktycznej.
Zadanie 4.
Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych.
Sposoby realizacji:
1. Finansowanie zadań wynikających z GPPRPA, realizowanych przez instytucje, stowarzyszenia i osoby fizyczne, wyłonione w drodze konkursów, ogłaszanych przez Urząd Miejski w Mrągowie.
2.Udzielanie wsparcia materialnego i edukacyjnego dla inicjatyw podejmowanych przez podmioty zajmujące się statutowo profilaktyką i rozwiązywaniem problemów uzależnień.
3.Dofinansowanie programów terapeutycznych realizowanych w Klubie Abstynenta.
4.Dofinansowanie zajęć terapeutycznych dla osób uzależnionych realizowanych przez stowarzyszenia w ramach konkretnego programu.
5.Refundacja kosztów pobytu w Ośrodku Interwencji Kryzysowej osób zamieszkałych na terenie Mrągowa, opieki nad małoletnimi przebywającymi w tym Ośrodku.
6.Dofinansowywanie działań na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców oraz zapobiegania przypadkom naruszeń prawa i porządku publicznego.
7.Wspieranie działań na rzecz powrotu osób uzależnionych, będących bezdomnymi, do społeczności.
Zadanie 5.
Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 131 i art. 15 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego.
Sposoby realizacji:
1.Działania kontrolne mające na celu ograniczenie sprzedaży alkoholu osobom nieletnim.
2.Podejmowanie interwencji w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów cytowanej ustawy, dotyczących zakazu sprzedaży i podawania napojów alkoholowych, określonym w ustawie osobom i w określonych sytuacjach.
3.Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów cytowanej ustawy, związanych z zakazem reklamy i promocji napojów alkoholowych, prowadzonej na terenie Miasta.
4.Występowanie przed Sądem w charakterze oskarżyciela publicznego, w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów, określonych w art. 13 i art. 15 cytowanej ustawy.
V. Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych Miasta Mrągowo.
1. Członkom Komisji ds. RPA, za udział w posiedzeniach Komisji przysługuje wynagrodzenie w wysokości 7 % minimalnego wynagrodzenia za pracę, określonego Rozporządzeniem Rady Ministrów.
2. Sekretarzowi Komisji, przysługuje wynagrodzenie w wysokości 40 % minimalnego wynagrodzenia za pracę, określonego Rozporządzeniem Rady Ministrów, za udział w posiedzeniach Komisji, pełnienie dyżuru w Punkcie Informacyjno-Konsultacyjnym, protokołowanie posiedzeń Komisji i prowadzenie jej dokumentacji, sporządzanie wniosków do Sądu o zobowiązanie do podjęcia lecznictwa odwykowego, współpracę z Komendą Powiatową Policji, Sądem Rejonowym, Prokuraturą Rejonową i Poradnią Leczenia Uzależnień.
3. Podstawę do naliczenia wypłaty członkom Komisji ds. RPA, stanowi obecność, potwierdzona podpisem na liście obecności, sporządzonej przez Sekretarza Komisji i zatwierdzonej przez Przewodniczącego Komisji.
4. Podstawę do naliczenia wypłaty Sekretarzowi Komisji, stanowi sprawozdanie z wykonanych czynności, zatwierdzone przez Przewodniczącego Komisji.
5. W przypadku poniesienia przez osoby realizujące GPPRPA, kosztów podróży służbowej na terenie kraju, przysługuje im, po przedstawieniu rachunków, zwrot poniesionych kosztów za korzystanie ze środków komunikacji publicznej.
Opr. Alicja Szarek